माहुरगडची रेणुकादेवी (Renukadevi)
30/09/2019
नांदेडपासून एकशेतीस किलोमीटरवरील मातापूर (माहुरगड) हे रेणुकामातेचे स्थान आहे. नांदेड मराठवाड्यात येते. त्याचा महिमा रेणुका महात्म्यातून गायिला गेला आहे. रेणुका हीच एकवीरा अदिती आहे. तिचे स्वयंवर झाले नि ती जमदग्नी ऋषींची धर्मपत्नी झाली. कान्यकुब्ज येथील रेणू राजाने कन्याप्राप्तीसाठी भागीरथीच्या तीरावर केलेल्या यज्ञातून ती प्रकटली, तीच कन्या रेणुका. इंद्राने स्वयंवरात दिलेल्या कामधेनू, कल्पतरू, दिव्य चिंतामणी, परीस व सिद्धपादुका या गोष्टी सोबत घेऊन, रेणुका पतीच्या सोबत त्यांच्या घरी आली. तिला वसू, विश्वावसू, बृहद्भान, बृहकरत्न आणि परशुराम हे पाच पुत्र झाले.
वारकरी संप्रदायातील संत एकनाथांनंतरचे ज्ञानेश्वरीचे थोर भाष्यकार म्हणून धुंडा महाराज देगलूरकर यांचा गौरव केला जातो.
एखादे व्यंगचित्र किती खळबळ माजवू शकते याचा अनुभव भारतातील नागरिकांनी घेतला, मुंबईतील असीम त्रिवेदी या तरुण व्यंगचित्रकाराच्या एका व्यंगचित्रामुळे. त्याच्याविरुद्ध त्याबद्दल देशद्रोहाचा खटला दाखल करण्यात आला होता. मात्र त्या विरुध्द जनक्षोभ उसळताच तो मागेही घेण्यात आला. म्हणूनच वृत्तपत्रामधील शंभर अग्रलेखांचे काम एका 'मार्मिक' व्यंगचित्राने होऊ शकते असे म्हणतात. व्यंगचित्र म्हणजे सामाजिक आणि राजकीय परिस्थितीमधील विसंगती-विरोधाभास प्रकट करून त्यातून समाजप्रबोधन करण्याचे प्रभावी माध्यम. त्यामुळे कोणतेही वृत्तपत्र उघडले, की त्यामध्ये व्यंगचित्र हमखास नजरेस पडते. 'व्यंगचित्रां’चा केवळ अभ्यासू वाचक नव्हे तर साक्षेपी संग्राहक मराठवाडयात आहे. त्या कलंदर व्यक्तीचे नाव आहे, मधुकर धर्मापुरीकर. त्यांनी व्यंगचित्रांचा मोठा खजिना नांदेड येथील भाग्यनगरमधील त्यांच्या बंगल्यात आस्थेने जतन करून ठेवला आहे.
साने गुरुजीचे ‘श्यामची आई’ हे पुस्तक म्हणजे मातृप्रेमाचे महान्मंगल स्तोत्र आहे असे