माझा जन्म पंढरपूरचा. आम्ही पेशव्यांचे पुराणिक. त्यांनीच आम्हाला पंढरपूर गावात नदीकाठी घोंगडे गल्लीत पन्नास खणी वाडा व नदीपलीकडे शंभर एकर जमीन दिली. माझी आई ही श्री रुक्मिणीदेवीच्या सेवाधारी उत्पात समाजातील.

मूळ पंढरपूर गाव हे चंद्रभागेच्या काठावर हरिदास, महाद्वार आणि कुंभार अशा तीन वेशींत वसलेले होते. विठ्ठल मंदिरासभोवतीचा प्रदक्षिणा रोड ही पंढरपूर गावाची सरहद्द! पंढरपूर गाव हे आदिलशाहीत असल्याने, विजापूरच्या दिशेचा नदीकाठचा भाग आधी विकसित झाला. दत्त घाट, महाद्वार घाट ते कालिका मंदिर हा रस्ता ‘विजापूर रस्ता’ म्हणून प्रसिद्ध होता. तेथेच गावचा बाजार भरत असे. त्या रस्त्यावर अहिल्याबाई होळकर, सरदार खाजगीवाले, शिंदे सरकार, जमखंडीकर, पटवर्धन राजे आदींचे वाडे आहेत. अहिल्याबाई होळकर यांचा वाडा बांधून झाला, तेव्हा तो ‘पाहण्यास या’ म्हणून इंदूरला निरोप धाडला गेला. अहिल्याबाई युद्धाच्या मोहिमेवर असल्याकारणाने, त्यावेळी त्या स्वतः येऊ शकल्या नाहीत. परंतु त्यांनी त्यांच्या संस्थानातील एक गजराज पंढरपूरला पाठवला. माहुताने त्या गजराजाला वाड्याच्या माळवदावर (गच्चीवर) फिरवून बांधकाम मजबूत असल्याची खात्री करून घेतली आणि तसा निरोप अहिल्याबाई यांना पाठवला.

पंढरपूर हे दक्षिण भारतातील तीर्थक्षेत्र, महाराष्ट्रात पंढरपूरचा पांडुरंग हे प्रसिद्ध व पूज्य देवस्थान आहे. सर्व देवस्थानात प्राचीन देवस्थान आहे. त्याला पंढरपूर, पंढरी, पांडुरंगपूर, पंढरीपूर, फागनीपूर, पौंडरिक क्षेत्र, पंडरंग, पांडरंग पल्ली अशी विविध नावे आहेत. संतजन या क्षेत्राचा भूवैकुंठ किंवा दक्षिणकाशी म्हणून उल्लेख करतात. क्षेत्र भीमा (भिवरा) नदीच्या तिरावर वसलेले आहे. ती नदी त्या ठिकाणी अर्धचंद्राकृती वाहते, म्हणून तिला चंद्रभागा असे नाव मिळाले आहे. पंढरपूरला महाराष्ट्रातील भक्ती संप्रदायाचे, भागवत धर्माचे आद्यपीठ मानतात.

आधी रचिती पंढरी । मग वैकुंठ नगरी ।
जेव्हा नव्हते चराचर । तेव्हा होते पंढरपूर ।
जेव्हा नव्हती गोदा गंगा । तेव्हा होती चंद्रभागा ।
चंद्रभागेचे तटी । धन्य पंढरी गोमटी ॥

असा पंढरीचा उल्लेख संतसाहित्यात आला आहे. चंद्रभागेच्या काठावर वसलेली पंढरी! भक्तीचे पीठ, अध्यात्माची राजधानी! सा-या मानवजातीच्या समतेचा संदेश देणारी ही नगरी अलौकिक, अद्वितीय अशाच पार्श्वभूमीवर उभी आहे.

पंढरपूर हे देशातील प्रसिद्ध तीर्थक्षेत्र. त्या नगरीमध्ये स्वत:चा चरितार्थ छोटे-मोठे व्यवसाय करून चालवणारी अनेक कुटुंबे गेल्या अनेक पिढ्यांपासून राहत आहेत. त्यांपैकी एक आहेत कृष्णाजी पाराजी औसेकर व गोविंद पाराजी औसेकर हे दोघे बंधू. वडिलांपासून त्यांच्याकडे जातिवंत पंढरपुरी म्हशींचे संगोपन चांगल्या पद्धतीने केले जाते. त्यांनी स्वतःचे वेगळे स्थान दूधविक्रीचा व्यवसाय करून सचोटीने निर्माण केले आहे. कृष्णाजी औसेकर यांचा मुलगा अप्पा याने व्यवसायात पुढचे पाऊल टाकले आहे.

औसेकर बंधू पंढरपूर शहरात लोकांच्या घरासमोर म्हैस घेऊन जात आणि लोकांच्या नजरेसमोर म्हशीचे दूध काढून देत. तेथपासून त्या कुटुंबाची व्यावसायायिक यशाची कहाणी आहे. त्यांच्याकडील दूध आता प्लॅस्टिक पिशव्यांत उपलब्ध असते. त्यांची व्यावसायिक इमारत संत तनपुरे महाराज मठाजवळ आहे. त्या इमारतीच्या गाळ्यात दूधविक्री सुरू केली.

अप्पा औसेकर म्हणाले, की पंढरपुरी म्हशींचे व्यवस्थापन म्हशींच्या इतर जातींपेक्षा सोपे आहे. पंढरपुरी म्हशींची रोगप्रतिकार शक्ती चांगली आहे. त्यांचे संगोपन सुक्या तसेच दुय्यम प्रतीच्या चाऱ्यावरही शक्‍य आहे. त्यांच्या दुधाची गुणवत्ता चांगली आहे.