Home Search
पुराण - search results
If you're not happy with the results, please do another search
वीणा – प्राचीन शास्त्रीय वाद्य
वीणा हे जगातले सर्वात प्राचीन शास्त्रीय वाद्य (तंतुवाद्य) आहे. वीणेचे उल्लेख वेद-उपनिषदात आहेत.
सरस्वती नदीच्या काठी वेद-उपनिषदे-पुराणांची उत्पत्ती झाली. तो काळ सरस्वतीच्या अनुषंगाने व नव्या...
तुकाराम महाराजांच्या गझला
साहित्यात अभिव्यक्तीचे वेगवेगळे प्रकार काळाप्रमाणे बदलत असतात. जुने कवी घेतले तर त्यांच्या कविता अक्षर-वृत्तात वा मात्रा-वृत्तात केलेल्या दिसतात. कवी लोक कवितेची चाल कशी आहे...
तांबूल ऊर्फ विडा
“कळीदाssर , कपूरी पान ............... रंगला विडा” ह्या गाण्याप्रमाणेच गाण्‍यात उल्‍लेखलेला ‘विडा’सुद्धा सर्व थरांतल्या लोकांमध्ये प्रिय आहे.
तांबूल म्हणजे कात , चुना, सुपारी इत्यादी पदार्थ घालून केलेला...
जगातील भाषांवर संस्कृतचा प्रभाव
युरोपात सर्वत्र पसरलेल्या जिप्सींच्या रोमा बोलीभाषा हिंदीच्या प्राथमिक अवस्थेतून निघाली आहेत, याची अनेक उदाहरणे देता येतील. रोमा भाषेत काही मराठी, गुजराती, पंजाबी शब्द आहेत....
अहिराणी : प्रमाणित आणि बोली यांमधील उलटा क्रम
अहिराणी बोलीच्या संमेलनातले डॉ. सुधीर देवरे यांचे अध्यक्षीय भाषणामधे मांडलेले मुद्दे मला पटले नाहीत.
१. देवरे यांचे प्रास्ताविक न वाचतादेखील मी त्यांचे अहिराणीमधील भाषण पूर्णपणे...
अहिराणी – खानदेशची मध्यवर्ती बोली
महाराष्ट्राच्या धुळे, जळगाव, नाशिक आणि नंदुरबार या जिल्ह्यांत बोलली जाणारी ‘अहिराणी’ ही एक भारतीय आदिम बोली. तिच्‍या थोड्या वेगळ्या स्‍वरूपाला ‘खानदेशी’ असे म्हणतात. मराठीची...
स्वस्तिक – भारतीय संस्कृतीचे मंगल प्रतीक
स्वस्तिक हा शब्द सु+अस धातूपासून बनला आहे. सु=शुभ, मंगल व कल्याणप्रद आणि अस=सत्ता, अस्तित्व. म्हणून स्वस्ति= कल्याणाची सत्ता. कल्याण असो किंवा आहेच ही भावना....
अजिंठा-वेरूळ – वेध खगोलशास्त्रीय दृष्टिकोनातून
आजच्या आधुनिक युगात अत्यंत प्रगत अशा उपकरणांचे साह्य घेऊन खगोलशास्त्राच्या अंगाने अजिंठ्यात संशोधन केल्यास काय रत्ने हाती लागतील, याबद्दल पुरातत्त्व शास्त्राचे प्राध्यापक असलेले अरविंद...
महालक्ष्मी
महालक्ष्मी ही अतिशय जागरूक देवता मानली जाते. महालक्ष्मी हे जगदंबेचे एक नामरूप. दुर्गा, महिषासूरमर्दिनी ही तिची अन्‍य नावे आहेत. ही देवी म्हणजे विष्‍णूपत्नी...
अठरा विश्वे
अठराविश्वे दारिद्र्य या शब्दप्रयोगाचा शोध तीन वेगवेगळ्या पद्धतीने मांडलेला आढळतो. अठरा या संख्येशी निगडित काही गोष्टी भारतीय संस्कृतीत आहेत. जसे - महाभारतातील पर्वाची संख्या...