बीडच्या चंद्रभागा गुरव यांनी नेत्रदानाबाबत मोठी जनजागृती करून गेल्या सहा वर्षांत तीनशेचाळीस डोळ्यांचे संकलन केले आहे.

जन्मजात वा अपघाताने आलेल्या अंधत्वामुळे आयुष्यभर डोळ्यांसमोर अंधार घेऊन जगणाऱ्यांच्या आयुष्याच्या वाटा ‘तिमिरातून तेजाकडे’ नेण्याचा एक मार्ग असतो तो नेत्रदानाचा. त्याबाबत जनजागृती, मोहिमा होऊनही सुशिक्षितांमध्ये नेत्रदानाचे प्रमाण अत्यल्प आहे. बीड जिल्हा रुग्णालयातील नेत्रदान समुपदेशक चंद्रभागा गुरव यांनी सहा वर्षांत तीनशेचाळीस डोळ्यांचे संकलन केले आहे. त्यांचे ते काम लक्षणीय आहे. बीड जिल्हा विकासकामांच्या बाबतीत मागास आहे, मात्र नेत्रदान चळवळीत तो राज्यात अग्रेसर आहे.

स्वप्नील गावंडे हा अमरावती जिल्ह्यातील तरुण त्याच्या वयाच्या तेराव्या वर्षापासून नेत्रदानासंबंधी जनजागृतीच्या कामाला लागला आहे. त्याने ‘दिशा ग्रूप’च्या माध्यमातून दहा वर्षांत दहा लाख लोकांपर्यंत नेत्रदानाचा संदेश पोचवला, तर चार लाख लोकांकडून नेत्रदानाचे फॉर्मस भरून घेतले आहेत. स्वप्नीलने तरुण पिढी त्या कार्यात जोडली जावी म्हणून महाराष्ट्र राज्यातील सातशे शाळा-महाविद्यालयांमध्ये नेत्रदान जागृतीपर कार्यक्रम घेतले. त्याच्या त्या कामात अभियांत्रिकी, विधी व वैद्यकीय क्षेत्रातील अठराशे तरुण जोडले गेले आहेत. स्वप्नील नेत्रदानासोबत अवयवदानाच्या कामातदेखील सक्रिय आहे.

मी वैयक्तिक पातळीवर १९८१च्या सुरुवातीस कल्पाक्कम, तमिळनाडू येथे नेत्रदान  प्रचार-प्रसार कार्यास सुरुवात केली. आमच्या घरात कोणाला अंधत्व आले किंवा अंधत्व घेऊनच कोणी जन्माला आले म्हणून नाही. माझे वास्तव्य अणुशक्ती खात्यातील नोकरीनिमित्ताने (१९७१ ते १९९१) तेथे असताना १९८०च्या अखेरीस Reader's Digest मध्ये 'Sri Lanka gives eyes to the world' हा लेख मी वाचला आणि अचंबित झालो. हा इवलासा देश छत्तीस देशांना नेत्र पुरवतो हे वाचून फारच आश्चर्य वाटले. याला कारणीभूत होते डॉ. हडसन सिल्वां चे अथक प्रयत्न आणि त्यांना मिळालेली त्यांच्या पत्नीची साथ! भारतात नेत्ररोपणे होतात, त्यांतील अर्धेअधिक नेत्र हे श्री लंकेतू न येतात हे वृत्तपत्रांतून वाचून फारच लज्जास्पद वाटले.

वंचितांचा विचार करून त्यांच्या विकासासाठी झटणारी माणसे समाजात आहेत. अशा व्यक्ती स्वत:च्या पलीकडे विचार करतात, आचरण करतात. अशाच एका जोडप्याला मी भेटलो. या दांपत्‍याचे नाव सुनंदा आणि चंद्रहास जप्तीवाले. दोघांचे वय पन्नाशीच्या अलिकडे-पलीकडे. चंद्रहासांनी बॅंकेतून स्वेच्छानिवृत्ती घेतली. मग आपल्‍या हाती असलेल्‍या वेळेचा सदुपयोग करायचे उभयतांनी ठरवले आणि आपल्या घराजवळच्या पालिकां शाळेतील अल्प उत्पन्न गटातील मुलांसाठी सुट्टीच्या काळात ‘व्यक्तिमत्त्व विकास’ शिबिर आयोजित केले, ज्येष्ठ नागरिक संघाच्या सभासदांच्या सहकार्याने.