व्यंगचित्र आणि जाणत्यांतील ‘व्यंग’
हे व्यंगचित्र पाहा. यावर काही महिन्‍यांपूर्वी संसदेत व बाहेरही गदारोळ माजला. राष्‍ट्रीय शैक्षणिक संशोधन व प्रशिक्षण संस्‍थेच्‍या (NCERT) इयत्‍ता अकरावीच्‍या राज्‍यशास्‍त्र विषयाच्‍या पाठ्यपुस्‍तकातील या व्‍यंगचित्रामुळे...
मनोरंजनाचे कल्पनादारिद्र्य
प्रत्येक क्षेत्रात 'मनोरंजन' घुसखोरी करतंय आणि 'मनोरंजन' म्हणजे काय व त्यात काय काय समाविष्ट होतं, हे ठरवणारे लोक दुर्दैवाने कल्पनादारिद्र्याच्या रेषेखालचे आहेत. त्यांच्या गरिबीविषयी...
महिकावतीची बखर (Mahikavati Bakhar)
महिकावतीची बखर हे इतिहासाचार्य वि.का. राजवाडे यांनी लिहिलेले पुस्तक आहे. त्या पुस्तकाची पहिली आवृत्ती १९२४ साली तर दुसरी आवृत्ती १९९१ साली प्रकाशित झाली. राजवाडे...
कोकणातील जलव्यवस्था
कोकणामध्ये कणकवली येथे भरलेल्या सिंचन विकास परिषदेतून गावाच्या परिसरात पूर्वी पाण्याच्या काय व्यवस्था असत ते स्पष्ट झाले. पूर्वी रत्नागिरी जिल्ह्यामध्ये तीन हजार पाणवठे होते. काही ठिकाणी बोगदे काढून पलीकडच्या घळीमधील पाणी वळवले गेले होते. त्या सर्व पाण्याच्या व्यवस्था उद्ध्वस्त झाल्या आहेत. पण त्यांच्या अवशेषांमधून एकंदर भारताच्या विविध भागांत समाजजीवनाची पाण्याच्या संदर्भातील व्यवस्था कशी होती याचे संकेत मिळतात...
सरकारचे डोके (!)
अण्‍णा हजारेंना सरकारकडून अटक करण्यात आल्‍यानंतर देशभरात निषेध व्यक्त केला जाऊ लागला. त्‍यांना संविधानाने दिलेला निषेधाचा अधिकार सरकारकडून नाकारण्‍यात आला. ही सगळी परिस्थिती पाहता...
वाचकांचा अर्थपूर्ण पत्रव्यवहार
काही दिवसांपूर्वी ‘लोणार सरोवरात सापडले मंगळावरील जीवाणू’ असे वृत्‍त प्रसिद्ध झाले होते. त्‍याला उत्‍तर म्‍हणून दिनांक 27 एप्रिल 2011 च्‍या लोकसत्‍तेतील वाचकांच्‍या सदरात...
मूकनायकची शताब्दी (Mooknayak)
‘मूकनायक’ हे बाबासाहेब आंबेडकर यांनी 1920 साली समाजाच्या वेदना व विद्रोह प्रकट करण्यासाठी चालवलेले मराठी भाषेतील पाक्षिक होते. ‘मूकनायक’चा पहिला अंक 31 जानेवारी 1920...
देऊळ, लवासा आणि विकास
गरीब खेड्याच्या जवळ, उजाड माळरानावर, एकाकीपणे उभ्या असलेल्या उंबराच्या झाडाखाली जमिनीवर झोपलेल्या गुराख्याला अचानक दत्त दिसल्याचा भास होतो. बातमी खेड्यात पसरते. दत्ताचे देऊळ बांधायचा निर्णय होतो आणि बघता बघता गाव झपाट्याने बदलते...
अभंगात गझलेचा शोध – एक व्यर्थ खटाटोप!
अरुण भालेराव यांचा लेख वाचला. अभंग आणि गझल ह्या दोन काव्यप्रकारांचा आकृतिबंध वेगळा, तांत्रिक नियम वेगळे, असे असताना ह्या दोन प्रकारांची तुलना करण्याचे...
डॉ. संदीप राणे यांचे पत्निव्रत
मुंबईच्या चेंबूरमधील पेस्तम सागर भागात राहणारे हृदयरोगतज्ज्ञ डॉ. संदीप राणे यांच्या पत्निव्रताची ही हकिगत. मी स्वत: डॉक्टरांकडे जाऊन उत्सुकतेने ती ऐकली आणि त्यांच्या चंदनी...