नूरजहान – महत्त्वाकांक्षी आणि लावण्यवती (Noorjahan – As Marathi writers saw her over hundred...

0
मोगल साम्राज्यातील जहांगीर आणि नूरजहान यांची माहिती त्या नावांपलीकडे इतिहासात फारशी नसते, पण नूरजहानचे चित्र मात्र क्रमिक पुस्तकात हमखास असायचे. नूरजहान म्हणजे अनारकली आणि ‘मोगल- ए- आझम’ या चित्रपटाची नायिका हा समज सार्वत्रिक म्हणता येईल एवढा मोठ्या प्रमाणावर दिसतो.

अफूबंदीची अद्भुत कहाणी (The Truth About Opium Smoking)

गोष्ट आहे 1882 सालची. लंडनच्या एक्स्टर सभागृहात एक परिसंवाद आणि त्यानंतर एक जाहीर सभा झाली. त्या परिसंवादात आणि नंतरच्या सभेत जे सहभागी झाले होते त्यात नऊ मिशनरी, काही ब्रिटिश अधिकारी, बिशप, आर्चबिशप आणि काही खासदार होते.

ताम्हनकर यांचा खेळगडी – गोट्या (Tamhankar’s literary character Gotya becomes popular TV serial)

'गोट्या' नावाची मालिका मुंबई दूरदर्शनवर सुमारे तीस वर्षांपूर्वी गाजून गेली. ती मालिका पाहताना त्या काळातील लहान मुलेच नव्हे तर मोठी माणसेही एका वेगळ्याच विश्वात दंग होऊन जात !

ना. धों. ताम्हनकर यांचे नाटक – उसना नवरा (Usana Navara – Na Dho Tamhankar’s...

1
‘गोट्या’ या मुलांसाठीच्या लोकप्रिय कथामालिकेचे लेखक ना.धों. ताम्हनकर हे बालवाङ्मय लेखक म्हणून परिचित आहेत. त्यांनी ‘गोट्या’व्यतिरिक्त लिहिलेले बालवाङ्मय... चिंगी, दाजी, खडकावरील अंकुर, अंकुश, बहीणभाऊ, नीलांगी, अविक्षित, मणी, रत्नाकर, नारो महादेव अशी भलीमोठी यादी आहे.

शतकापूर्वीची रहस्यकथा आणि तिचे अज्ञात जनक (Mystery of an Old Time Suspense Story Writer)

5
रहस्यकथा म्हटले, की मराठी भाषेच्या संदर्भात नावे आठवतात ती बाबुराव अर्नाळकर, नारायण धारप, गुरुनाथ नाईक, सुहास शिरवळकर यांची. परंतु त्या सर्वांच्या अगोदर मराठीत गोविंद नारायणशास्त्री दातार (1873-1941) यांनी काही रहस्यपूर्ण कादंबऱ्या लिहिल्या.

दुष्काळाला द्या अर्थ नवा (Famine – may there be new meaning)

‘हिंदुस्थानातील दुष्काळ’ या विषयावर निबंधस्पर्धा निर्णयसागर छापखान्याने 1903 मध्ये (एकशेअठरा वर्षांपूर्वी) आयोजित केली होती, त्यासाठी मोठे पारितोषिक घोषित केले होते.

अठराव्या शतकातील सुंता विधी! (Sunta Ritual Eighteenth Century)

1
अल्तापहुसेन रमजान नबाब यांचा सुंता विधीबाबतचा लेख ‘थिंक महाराष्ट्र डॉट कॉम’वर वाचून एक किस्सा लिहावासा वाटला. हिंदुस्थानी माणसाने इंग्रजीत लिहिलेले पहिले पुस्तक आयर्लंडमध्ये अठराव्या शतकाअखेरीस प्रकाशित झाले (1794). साके दीन महोमेत या भारतीय माणसाने ते पुस्तक लिहिले होते. तो ईस्ट इंडिया कंपनीच्या फौजेत कॅम्प फॉलोअर या हुद्यावर काम करत होता. ते पुस्तक पत्ररूपात आहे.

हेलेन केलर आणि वाङ्मयचौर्य (Helen Keller was charged with plagiarism)

1
हेलेन केलर हे नाव परिचयाचे आहे ते स्नेहभावाचे प्रतीक म्हणून. अंध, मूक-बहिऱ्या असलेल्या त्या मुलीने तिच्या जन्मजात अपूर्णत्वावर मात केली; ती सर्वसामान्य माणसांपेक्षाही अधिक शिकली. पुढे, तिने सर्व जगातील मूक, बधिर आणि अंध यांच्या विकासासाठी कार्य केले. माणसे तिचे आत्मचरित्र वाचतात, प्रभावित-प्रेरित होतात. अधिकतर तिच्यासंबंधी लोकांच्या मनामध्ये अपार आदर असतो.

टांकांच्या फेकी (व्यंगचित्रे)- स्वतंत्र विचारांचा अंकुश (Takanchya feki- Book of old cartoons makes one...

0
वृत्तपत्रांतील टिकाटिप्पणीचा अग्रलेखांइतकाच महत्त्वाचा विभाग म्हणजे व्यंगचित्रांचा. अनेक वाचक तर अग्रलेख वाचत नाहीत, पण ते ‘आम्ही व्यंगचित्र बघतो’ असे सांगतात. व्यंगचित्रांची वर्तमानपत्रांतील परंपरा किती जुनी आहे असे कुतूहल जागे झाले ते ‘टांकाच्या फेकी’ या व्यंगचित्रांच्या पुस्तकामुळे.

बडोद्यातील दुष्काळ निवारणाच्या नोंदी (Sayajirao’s Scarcity Notes)

2
भारताला दुष्काळ काही नवीन नाही. दुष्काळ भारत देशाचे नाव हिंदुस्तान असतानाही पडत होते आणि दुष्काळ पडला, की लोकांच्या मदतीसाठी काही योजनाही केल्या जात असत. बरोडा संस्थानचे राजे सयाजीराव गायकवाड यांनी एक छोटे पुस्तक लिहिलेले आहे - “Notes on Famine Tour by H H Maharaja Gaekwar.”