महाराष्ट्रातील प्रज्ञाप्रतिभा आणि चांगुलपणा ह्याचे नेटवर्क!
संस्कृतीचा ठेवा हा त्या संस्कृतीला वैभवाचे साज चढवणाऱ्या व्यक्ती, संस्था, स्थळे, परंपरा, उत्सव, कला इत्यादींमधून साकारतो. संस्कृती केवळ गडकिल्‍ल्यासारख्‍या वास्‍तूंनी किंवा चालीरितींनी आकार घेत नाहीत. तर जागोजागच्‍या धडपड्या व्यक्ती, त्यांनी उभारलेले संस्थात्मक कार्य आणि सामूहिकपणे घडवलेल्‍या-वाहून आणलेल्‍या वैभवाच्या खुणा असा विस्‍मयकारी अनुभव म्हणजे संस्कृति. महाराष्ट्रीयन संस्कृतिवैभवाच्या खुणा जतन करण्याचा पहिलाच व आगळावेगळा उपक्रम म्हणजे "थिंक महाराष्ट्र डॉट कॉम". थिंक महाराष्ट्र प्रकल्पाची व्याप्ती क्षितिजाएवढी आहे. कारण या प्रकल्पात महाराष्ट्रातील चांगुलपणा आणि प्रज्ञाप्रतिभा यांच्यामध्ये दुवा साधायचा आहे. त्या दृष्टीने वेबपोर्टलवर तीन प्रकारे माहितीचे संकलन केले जाते.
व्यक्ति
सर्वसामान्य माणसे त्यांच्या कर्तृत्वाने समाज घडवत असतात. परंतु अशा माणसांकडे दुर्लक्ष होते व लता मंगेशकर, शरद पवार, माधुरी दीक्षित, सचिन तेंडुलकर अशा सेलिब्रिटींची नावे समाजाचे कर्तृत्ववान प्रतिनिधी म्हणून घेतली जातात. सामान्यांमध्ये दडलेली असामान्य ऊर्जा व्यक्त व्हावी व सर्वदूर पोहोचावी ह्यासाठी अप्रसिद्ध पण कर्तृत्ववान मंडळींची माहिती 'थिंक महाराष्ट्र'वर संकलित केली जाते.
संस्था
महाराष्ट्राची ताकद कार्यकर्त्यांत आहे असे गांधीजी म्हणत. महाराष्ट्रभर स्वयंसेवी संस्थांचे जाळे असून व्यक्तिगत व संस्थात्मक रीत्या बरेच मोठे सामाजिक कार्य होत असते. भोवतालच्या बजबजपुरीजन्य परिस्थितीत लोकांमध्ये आश्वासकता निर्माण व्हावी व सामाजीक कार्यातून व्यक्त होणारा "निरपेक्ष चांगुलपणा" अधिकाधीक लोकांपर्यंत पोहोचावा ह्यासाठी थिंक ग्लोबल व्यासपिठ ऊपलब्ध करते!
वैभव
महाराष्ट्राच्या गावोगावी वेगवेगळी सांस्कृतिक वैशिष्ट्यं असून ते सारे वैभव डॉक्युमेन्टेशन अभावी दुर्लक्षीत आहे. भावी पिढ्यांना व अभ्यासकांना ह्या अनंत गतकतृत्वाचे समग्र दर्शन व्हावे व अनुभवाचा फायदा व्हावा याच उद्देशाने 'वैभव' विभागात गावांची माहिती, कला आणि कलाकार, प्रथा, परंपरा, किल्ले, बाजार, खाद्यसंस्कृती, वन्यवैभवअशा विविध प्रकारची माहिती संकलित करून मांडली जाते.
.jpg)
वाचकांच्या प्रतिक्रिया
मयूर आडकर...धन्यवाद...!
संपूर्ण गावाने एकत्र येण्याने अशी क्रांती होते.
सामूहिक शोषण थांबविण्याचा हाच मार्ग होय.
अभिनंदन, अंकुश !
खरंच बदल होतोय की पोस्ट वाचली जावी म्हणुन अनैच्छीक तडजोड आहे?
१९३५ साली रा.से.दलाची स्थापनाच मूळ ऱाष्ट्रीय प्रवाहाला डावी दिशा देण्यासाठी झाली.
पू.साने गुरुजींनी तो हेतु आजन्म जपला.प्रसंगी अत्यंत हिंसक भाषेचा उपयोग केला. आजही काही त्यामुळे १९४८ ची भाजलेली निरपराध घराणी आहेत अमळनेर व खान्देशात.
बाबा आमटेंचे काम खूप वेगळे व धाडसी आहे,पण अत्यंत मर्यादित. ती लोकचळवळ नाही झाली,कारण त्याला स्वत:च्या नैसर्गिक मर्यादा आहेत हे सत्य.
डॉ.के.ब.हेडगेवार यांचं काम या पलिकडचं आहे माणुस घडवणं
मोक्षविचार नकरता(संघकामात मोक्षाची चर्चाही नाही)मरेपर्यंत राष्ट्रकार्यात सकारात्मक सक्रीय राहणारा समूह निर्माण करण्यात संघ शाखा यशस्वी झाली.
हेडगेवारांचा उल्लेख केलात छान वाटलं.
अर्थात तिघांच्याही मूलभूत प्रेरणा व चिंतन राष्ट्र भक्ति आणि सर्वेपि सुखिन: सन्तु या वैचारिक आधारावरच आहेत.
धन्यवाद!
चंद्रकांत जोशी.
नितेश, "वाळू संवर्धन" या विषयावरील लेख वाचला. अवाजवी प्रमाणात होत असलेला वाळू उपसा थांबलाच पाहिजे. परंतु बाब नैसर्गिक असो की आणखी कोणतीही, अधिक प्रमाणात साचून राहीलेली वस्तूचे जसे फायदे तसेच तोटेही असतात. दरवर्षी किंवा ठराविक वर्षानंतर वाळू उपसा झाला पाहिजे. नदी किंवा खाडीत वाळूसोबत मातीसुद्धा असते.
लेखात फक्त संवर्धन बाबतीत उल्लेख आहे. आणखी माहिती असावी असे वाटते!
घटनेची नोंद झाली, ही सरूवात झाली. हे छान झाले.
लेख पाठवल्याबद्यल धन्यवाद.
Ar. Chandrashekhar Burande
खरं म्हणजे यावर सर्वांनीच एकत्र येऊन "शहाणा"मार्ग काढला पाहीजे कायमचा.
या खऱ्या सावित्रीच्या लेकी.
नुसतं फुले शाहु आंबेडकर म्हणत राजकीय कीचड बनवणाऱ्यांपेक्षा हजारपट चांगल्या.
Beautiful...
धन्यवाद सर आपल्या थिंक महाराष्ट्र डॉट कॉम या संकेतस्थळाच्या माध्यमातून आपण माझ्यासारख्या जिल्हा परिषदेच्या शिक्षकांचे काम समाजापुढे आणण्याचा प्रयत्न करत आहात. ग्रामीण भागातील शाळेत काम करत असताना शिक्षकाला चाकोरीबाहेर जाऊन विद्यार्थी शाळेत आणण्यासाठी प्रयत्न करावे लागतात. प्राथमिक गरजा देखील पूर्ण न होऊ शकणाऱ्या परिस्थितीतुन आलेली ही मुले शाळेत आणणे ,टिकवणे आणि शिक्षणाच्या प्रवाहात आणण्यासाठी शिक्षकांचे कसब पणाला लागते. त्याच बरोबर इतरही अनेक अशैक्षणिक कामांचा त्रास,सरकारी कागदांचा पसारा शिक्षकांच्या मागे असतो. अशावेळी आपल्या सारख्या व्यक्तींचे प्रोत्साहन पूरक शब्द खूप काही करण्याचं बळ देऊन जातात. धन्यवाद स्वाती ताई, धन्यवाद नितेश शिंदे सर.