बाबा आमटे यांच्या तिसऱ्या पिढीतील कौस्तुभ हे ‘समाजभान’ आणि ‘आनंदवन भूजल शाश्वत सहयोग’ या उपक्रमांद्वारे समाज जोडण्याचे व पाणीपुरवठ्याच्या संदर्भातील काम विशेष भर देऊन करत आहेत. त्यानिमित्ताने त्यांची भटकंती सर्वत्र सुरू असते. ते त्यामधील अनुभवांची टिपणे पुण्याच्या ‘महा अनुभव’ मासिकात लिहीत असतात. त्यातील जुलै अंकामधील त्यांनी ‘वयम’ला दिलेल्या भेटीचा वृत्तांत येथे त्या संस्थेबाबतचा ‘थिंक महाराष्ट्र डॉट कॉम’वरील अपडेट म्हणून नमूद करावासा वाटतो. ‘वयम’चे मिलिंद थत्ते व दीपाली गोगटे यांनी ठाणे जिल्ह्यातील आदिवासी पाड्यातील लोकांना ‘सबल’ करण्याचे प्रयत्न चालवले आहेत. ते वेगळे व अनुकरणीय आहेत. त्यांच्या कामाबाबतचा परिचयलेख ‘थिंक महाराष्ट्र डॉट कॉम’वर प्रसिद्ध आहे. कौस्तुभ यांच्या निरीक्षणानिमित्ताने त्या लेखाकडेही पुन्हा लक्ष वेधता येईल.

ईला रवाणी या ‘कल्याण नागरिक’ साप्ताहिकाच्या संपादक आहेत. त्या साप्ताहिकाची स्थापना कै. प.य. घारे यांनी १९४८ साली केली. त्यांनी ते साप्ताहिक पंचवीस वर्षें यशस्वीपणे चालवले. नंतर समाजवादी विचाराचे शिक्षक कै. वा.ना. देवधर यांनी त्याची धुरा सांभाळली. त्यांनी साप्ताहिकास प्रतिष्ठा मिळवून दिली. त्यांना २००० सालानंतर वयपरत्वे साप्ताहिक चालवणे कठीण झाले. त्यांनी ती गोष्ट राम कापसे यांना सांगितली. तेव्हा रामभाऊंनी त्यांना ती धुरा सांभाळण्यासाठी ईला रवाणी यांचे नाव सुचवले.

कै. देवधर यांनी ईला रवाणी यांना पाच वर्षें मार्गदर्शन केले व प्रशिक्षण दिले. त्यानंतर १ एप्रिल २००५ रोजी साप्ताहिकाची जबाबदारी त्यांच्यावर सोपवली. ती जबाबदारी त्या यशस्वीपणे सांभाळत आहेत. साप्ताहिकात कल्याण, डोंबिवली पालिका क्षेत्रातील समस्यांबाबतच्या बातम्या, लेखन यांस प्राधान्य दिले जाते.

‘साप्ताहिक कल्याण नागरिक’चे पाच हजार सभासद आहेत. ते साप्ताहिक पुण्यापर्यंत पोस्टाने पाठवले जाते. ईला रवाणी सर्व सामाजिक कार्य सांभाळून अंक संपादनाचे काम करत आहेत. त्यात त्यांचे पती श्री हेमल रवाणी यांचा वाटा मोलाचा आहे.

मिलिंद थत्ते यांना त्यांच्या लहानपणापासून घरात वैचारिक वातावरण मिळाले. त्यांचे वडील संघाचे काम करत असत. मिलिंद थत्ते यांनी मुंबईतील शीव येथील एस.आय.ई.एस. कॉलेजमधून पदवी घेतली. मग ते पत्रकारितेकडे वळले. त्यांच्या मनामध्ये पत्रकारिता करत असताना (१९९६ ते ९९) समाजासाठी काहीतरी करण्याची त्यांची तळमळ वेळोवेळी उफाळून येई. ते एका निवडणुकीसाठी झारखंड येथे गेले असताना ‘फ्रेण्डस ऑफ ट्रायबल’ संस्थेशी त्यांचा परिचय झाला आणि त्यांनी बिहार, छत्तीसगढ, झारखंड या  भागांतील आदिवासींचा अभ्यास केला. हाती पत्रकारितेचे शस्त्र होतेच. तेव्हाच्या पत्रकारितेचे स्वरूप अधिकतर राजकीय होते. तिचा ताळमेळ मिलिंद थत्ते यांच्या मनातील आणि नजरेसमोरील कामाशी न जुळल्यामुळे त्यांना त्यात समाधान मिळत नव्हते. त्यांची भूमिका फक्त साक्षीदाराची होती.

गुलाम मुस्तका यांची गांधीगिरी....

माळशेज रेल्वेच्या मागणीसाठी पाच लाख स्वाक्ष-यांचे निवेदन माळशेज कृती समितीने तयार केले आहे. समितीचे अध्यक्ष दिनेशचंद्र हुलावळे आहेत. ह्या रेल्वेची मागणी गुलाम मुस्तफा कुवारी ह्यांनी सतत लावून धऱली आहे. गुलामसाहेबांच्या त्या स्वयंसेवेचा आढावा....

कल्याणजवळील बदलापूर येथे राहणारे गुलाम मुस्तफा रब्बानी कुवारी यांनी गेली चाळीस वर्षं एक स्वप्न उराशी जपले आहे. ठाणे- नाशिक -पुणे आणि अहमदनगर या चार जिल्ह्यांना कवेत घेणारे, ठाणे व नाशिक जिल्ह्यांतील तीस-चाळीस लाख लोखसंख्येच्या आदिवासी आणि ग्रामीण भागाचा विकास साधणारं, ठाणे जिल्ह्याच्या दहा तालुक्यांना जोडणारे असे ते स्वप्न आहे. स्वप्न आहे-दोन रेल्वेमार्गांचे! एक बदलापूर ते जव्हार-नाशिक या मार्गाचे आणि दुस-या मुरबाड ते नगर माळेशजघाट रेल्वे मार्गाचे!

गुलाम मुस्तफा कुवारी हे महाराष्ट्र शासनाच्या महसूल विभागात चाळीस वर्षं नोकरी करून निवृत्त झालेले आहेत. त्यांच्या सेवेचा बराचसा भाग ठाणे जिल्ह्याच्या ग्रामीण भागात व्यतीत झाला. त्यांच्या शहापूर, भिंवडी, वाडा, डहाणू, जव्हार, मोखाडा, मुरबाड, कल्याण येथे बदल्या होत गेल्या. त्यामुळे ठाणे जिल्ह्याच्या अंतरंगाचे त्यांना सखोल दर्शन घडले.