अनिलकुमार भाटे यांचे माझे भाषणावरील आक्षेप ‘थिंक महाराष्ट्र’ वर वाचले. माझ्या भाषणाशी या आक्षेपांचा थेट संबंध नाही. माझ्या भाषणाशी या आक्षेपाचा थेट संबंध नाही.

१.   भाटे यांना माझे अहिराणी भाषण समजले. समजायला अडचण आली नाही म्हणून बरे वाटले. अहिराणी ढोल आणि माझी अहिराणी पुस्तकेसुद्धा महाराष्ट्रभर आणि राज्याबाहेरही चोखंदळ मराठी वाचकांना समजतात. त्याचा उल्लेख भाषणात सुरुवातीलाच आला आहे.

२.   नाशिकच्या मराठी लोकांनाही माझे अहिराणी भाषण समजावे म्हणून मी भाषणाची रचना सोप्या अहिराणीत केली होती. जशी सोपी मराठी, अवघड मराठी; अवघड हिंदी; सोपी इंग्रजी, अवघड इंग्रजी; अशी आपण वर्गवारी करतो त्या अर्थाने सुलभ अहिराणी ही संज्ञा मी येथे वापरत आहे.

उदाहरणार्थ राम गणेश गडकरी यांच्या ‘भावबंधन’ नाटकातील भाषा मराठी आणि ग.दि. माडगूळकर यांच्या कवितेची भाषाही मराठी. एक समजायला कठीण. दुसरी समजायला सोपी.

 अहिराणी बोलीच्या संमेलनातले डॉ. सुधीर देवरे यांचे अध्यक्षीय भाषणामधे मांडलेले मुद्दे मला पटले नाहीत.

१. देवरे यांचे प्रास्ताविक न वाचतादेखील मी त्यांचे अहिराणीमधील भाषण पूर्णपणे व्यवस्थित समजू शकलो. समजण्याकरता मला त्यांच्या प्रास्ताविकाची गरज भासली नाही.  

२. भाषणावर चालू घडीच्या मराठीची छाप आहे. त्यातले काही प्राचीन दिसत नाही.  

३. विशेषत्वाने खटकलेली गोष्ट अशी की Historical Linguistics या शास्त्रामधे एखाद्या भाषेला प्राचीन का म्हणावे आणि त्यातही आदिम का म्हणावे याचे जे निकष मानले जातात, ते देवरे यांच्या भाषणाला लागू पडत नाहीत.  

४. बहुतेक सर्व शब्द चालू घडीच्या मराठी भाषेतल्या शब्दांचे variant म्हणावे असे आहेत. एवंच, सर्व शब्द प्रचलित मराठी शब्दांचे अपभ्रंश दिसतात.  

५. ज्या भाषा किंवा बोली आदिम मानल्या जातात त्यांचा प्रमुख गुणधर्म असा असतो, की 

महाराष्ट्राच्या धुळे, जळगाव, नाशिक आणि नंदुरबार या जिल्ह्यांत बोलली जाणारी ‘अहिराणी’ ही एक भारतीय आदिम बोली. तिच्‍या थोड्या वेगळ्या स्‍वरूपाला ‘खानदेशी’ असे म्हणतात. मराठीची पोटभाषा म्हणून समजली जाणारी ही बोली सर ग्रिअर्सन संपादीत ‘लिंग्विस्टिक सर्व्हे ऑफ इंडिया’च्या नवव्या खंडाच्या तिस-या भागात अहिराणीचा उल्‍लेख आला असून त्‍यांनी या भाषेचा भिल्‍लांची भाषा म्‍हणून उल्‍लेख केला आहे.